Chữ Tín trong Tương Tác Xã hội

 

    Đa số người Việt hẳn đã biết rõ hoặc ít nhất đã có nghe qua “ngũ thường ”. “Ngũ” là 5, “thường” là hằng có, năm điều hằng có trong cuộc đời. Đó là : “Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín”. Nho giáo đã sắp xếp năm điều này thành những phạm trù luân lí cần phải có cho đạo làm người “quân tử”. Đạo Nho đặt trọng tâm vào “Nhân”, còn “Tín” tuy được liệt kê ở hạng thứ năm, nhưng là một điều kiện “ắt có” trong hệ thống luân lí của Nho giáo. Để minh chứng tính thiết yếu của “Tín”, Không Tử nói: “Người mà không giữ chữ Tín, không biết người ấy ra thế nào. Xe lớn mà không có đòn ngang thẳng; xe nhỏ mà không có đòn ngang cong, xe làm sao mà đi được (Luận Ngữ: Vi Chính, XXII)”, và “thành tựu công việc nhờ lòng trung tín”1. Mặc dù khi trả lời câu hỏi của học trò, Không Tử nói lên tầm mức quan trọng của chữ “Tín” như thể “Tín” được áp dụng chung cho mọi người, mọi hoàn cảnh; nhưng khi Tử Lộ hỏi về ước vọng của Thầy thì Khổng Tử trả lời là “Đem an vui cho người già, đem niềm tin cho bạn bè, đem an ủi cho người trẻ” (Luận Ngữ: Công Dã Tràng, XXV)”. Chữ “Tín” ở đây mật thiết được gắn liền với mối tương giao giữa bạn bè giữa những người “quân tử”. Điểm này được nhận thấy càng rõ ràng hơn vì ngoài ngũ thường, Nho giáo còn đưa ra quan niệm ngũ luân2:

  1. Phụ tử hữu thân (Cha con có tình thân)
  2. Quân thần hữu nghĩa (Vua tôi có nghĩa)
  3. Phu phụ hữu biệt (Vợ chồng có [những phần hành] riêng biệt)
  4. Trưởng ấu hữu tự (Lớn nhỏ có trật tự)
  5. Bằng hữu hữu tín (Bạn bè có lòng tin)

    Mạnh tử cũng lấy chữ Tín làm cơ sở cho tương giao bạn bè: “Giữa cha con có tình thân, giữa vua tôi sống có nghĩa, giữa vợ chồng có sự phân biệt, giữa anh em có thứ tự, giữa bạn bè có lòng tin. (Mạnh Tử: Đằng Văn Công chương cú thượng, IV).”1  

    Tăng Tử thì mỗi ngày đều xét mình về ba việc: “Mưu việc cho người, có hết lòng chăng? Cùng bạn bè giao thiệp, có giữ niềm tin chăng? Được truyền dạy, có ôn tập chăng? (Luận Ngữ: Học Nhi, IV).”1 

    Tử Hạ cũng đặt nặng chữ Tín trong tương giao bạn bè: “Bắt chước người hiền đổi lòng hiếu sắc, hết sức thờ cha mẹ, liều thân thờ vua, cùng bạn bè giao thiệp thì nói có niềm tin; tuy nói là chưa học, tôi ắt cho rằng đã học rồi. (Luận Ngữ: Học Nhi, VII).”1

    Trong lãnh vực chính trị, trong ý nghĩa là lãnh vực cai trị, Khổng Tử nói: “Cai trị một nước có một ngàn cỗ xe thì phải thận trọng trong mọi việc, phải giữ chữ Tín, phải tiết kiệm và yêu người, khiến dân làm việc phải cho hợp thời hợp lúc. (Luận Ngữ: Học Nhi, V).”1

    Nho giáo là một tôn giáo có mục đích huấn luyện “kẻ sĩ” thành người “quân tử”, thành phần xã hội đặc biệt dành cho công việc cai trị. Do đó khi nói đến Tín là nói đến một yếu tố luân lí mà người “quân tử” cần phải có để, trong tương lai hoạn lộ, có thể cai trị người dân được hiệu quả. Và vì trọng tâm của Nho giáo là “Nhân”, “Nghĩa” nên, như một hệ luận, người “quân tử” cần phải có chữ “Tín” giữa bạn bè “kẻ sĩ” với nhau; không có “Tín” thì không thể có “Nhân”, “Nghĩa”. Nếu chúng ta cẩn trọng trong phân tích và nhận xét thì hình như trong mô hình luân lí Nho giáo không có bóng dáng của người dân dã của thôn quê, của đồng ruộng.

    Mặt khác, ca dao và tục ngữ cho thấy rõ tiếng nói của lớp người dân dã tự chấp nhận mình được tham dự vào cuộc sống chung của cộng đồng dân tộc. Và lí thú là đa số kẻ sĩ cũng thường xuất xứ từ nông thôn, từ mươi, mười lăm chú bé chăn trâu có tham vọng làm “kẻ sĩ”, đến hầu hạ thầy đồ để học đạo, học chữ. Từ những chú bé này, những quan niệm luân lí của Nho giáo được lan truyền và phổ biến rộng rãi trong dân gian. Do đó, quan niệm về “Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín” cũng được hấp thụ tại những vùng thôn quê. Nhưng những quan niệm này lại được hiểu và ứng dụng tuỳ theo thực trạng của đời sống nơi thôn quê.

    Bài này tập trung vào việc cắt nghĩa và cách ứng dụng quan niệm “Tín” của người bình dân qua những dẫn chứng từ ca dao và tục ngữ.

    Nguyên nghĩa của chữ “Tín”, phiên âm Hán Việt của chữ Hán: Một từ được kết hợp bởi bộ イ(Nhân: Người) và chữ 言 (Ngôn: Lời nói). Trong bối cảnh của Nho giáo, đây là lời nói, lời hứa hẹn của người “quân tử” thiết yếu phải đi đôi với việc làm và đặc biệt phải hợp với phạm trù “Nghĩa”. Ý nghĩa của chữ “Tín” trong văn hoá của người bình dân Việt Nam, như được phản ánh qua ca dao và tục ngữ, cũng không khác gì quan niệm cổ điển của Nho giáo, tuy nhiên, người ta không thấy người bình dân nhấn mạnh, như trong Nho giáo, là những lời nói, những hứa hẹn cần phải phù hợp với phạm trù “Nghĩa”, cũng như không thấy “Tín” chỉ dành cho người “quân tử” mà chỉ thấy, trên thực tế, “Tín” đã thuộc về đại chúng.

Quân tử nhất ngôn.

Quân t bt thc ngôn.

 

    Ngoài hai câu trên đây – sưu tập được trong rất nhiều tài liệu về ca dao và tục ngữ – được dành riêng cho người quân tử, tất cả những câu còn lại đều áp dụng cho đại chúng. Vì chữ “Tín” đòi hỏi những lời nói, những hứa hẹn cần gây được niềm tin nơi đối tác nên người bình dân đặc biệt nhấn mạnh tính chắc chắn cần phải có của lời nói, của những hứa hẹn.

 

Li nói như đinh đóng ct.

Nói như đóng đanh vào cột. 

Nói như rựa chém xuống đất.

Ăn mt bát, nói mt li. 

Ăn một đọi, nói một lời.

Ăn bằng, nói chắc.

Nói lời thì nhớ lấy lời.

Nói lời, phải giữ lấy lời,

Tạc vàng, bia đá, để đời cho nhau. 

Nói lời phải giữ lấy lời,

Đừng như con bướm, đậu rồi lại bay.

 

    Con người sống ở đời, theo quan niệm của người bình dân, cần phải chắc chắn về lời nói, nghĩa là không thay đổi những lời nói, những hứa hẹn của mình. Để bảo đảm sự chắc chắn đó, người ta được khuyến cáo là phải cẩn trọng, “uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”, bởi vì:

 

Sa chân đỡ lại, sa miệng đỡ không lại.

Mt li đã nói, bn nga khó theo.

Mt li nói ra, dù là bn nga khó mà đui theo.

Một lời trót đã nói ra, dù rằng bốn ngựa khó mà đuổi theo.

 

    Không những con người cần cẩn trọng về lời nói để bảo đảm giá trị của lời nói mà còn phải trân quý những lời nói, những hứa hẹn của mình nữa bởi vì tự bản chất lời nói rất quý giá. Lời nói có thể đem lại giàu sang, phú quý và cũng có thể đưa đến chiến tranh, chia rẽ, hận thù:

 

Li nói, gói vàng.

Li nói, quan tin tm la. 

Mt li nói, quan tin thúng thóc; mt li nói, dùi đc cng tay.

 

    Quan trọng nhất là lời nói hoặc hứa hẹn phải đi đôi với việc làm mới bảo đảm được lòng tin. Chỉ có thực tếdo hành động đem lại mới chứng tỏ được lòng thành, gây được niềm tin.

 

Li nói đi đôi vi vic làm.

Nói thì phải làm, không làm thì đừng nói.

Trăm câu nói, không bằng hòn dọi chứng cho.

 

    Để khẳng định thêm sự cương quyết không thay đổi những lời nói, những hứa hẹn, người bình dân chứng tỏ lòng thành của mình qua những câu như:

Dù ai nói đông, nói tây,

Thì ta cũng vững như cây giữa rừng.

Dù ai nói ngả, nói nghiêng,

Thì ta cũng vững như kiềng ba chân.

 

Đây ta như cây giữa rừng,

Ai lay chẳng chuyển, ai rung chẳng rời.

 

Trơ như đá, vững như đồng.

 

Lòng ta, ta đã chắc rồi,

Dù ai giục đứng, giục ngồi, chẳng sao.

 

    Tuy nhiên, người bình dân thôn dã ý thức là giữ được lời hứa không phải là một chuyện dễ dàng:

 

Nói thì dễ, làm thì khó. 

Nói thì hay, cày thì lỗi.

Nói thì như mây, như gió; cho thì thằng mõ không xong. 

Nói thì như mây, như gió; làm thì khi có, khi không.

Nói thì có, làm thì không.

 

    Cho nên đã khuyến cáo là:

Nói chín thì phải làm mười,

Nói mười làm chín kẻ cười người chê.

    Và tối kị là cái bệnh huênh hoang, khoác lác, không có cơ sở luận lí, không những đánh mất lòng tin mà còn làm trò cười cho thiên hạ:

 

Nói thì đâm năm, chém mười; đến bữa tối trời, không dám ra sân.

Nói tràng [chiều dài] ba, khoát [chiều ngang] bảy.

Nói tràng ba mươi, khoát không được một tấc.

Nói trường mười tám, rút lại không được một tấc.

Nói trăm thước không bằng bước một gang.

Nói trên không có chằng, dưới không có rễ.

Nói trên trời xuống bể.

 

    Những câu ca dao, tục ngữ trên cho thấy cách thu nhận và cắt nghĩa chữ “Tín” của người bình dân thôn dã, còn việc áp dụng – đối với tầng lớp kẻ sĩ – thì hầu như chỉ được thể hiện trong tương giao bạn bè và trong vai trò cai trị. Đối với tầng lớp bình dân, người ta thấy “Tín được áp dụng chung cho tất cả mọi ngưới, đặc biệt là trong công việc buôn bán và nổi bật nhất là trong liên hệ lứa đôi và vợ chồng.

    Một khi đã tạo được niềm tin nơi đối tác nhờ chữ “Tín”, thì trao đổi trong việc buôn bán – một ngành nghề bị giới sĩ phu khinh bỉ và sắp vào hạng chót trong các ngành nghề (sĩ, nông, công, thương) – không còn là vấn đề nan giải nữa, miễn sao ai cũng giữ đúng lời hứa của mình. Việc người bình dân Việt Nam đưa quan niệm luân lí về chữ “Tín” ứng dụng vào thị trường kinh tế là một hành động cách mạng và thực dụng hoàn toàn mới mẻ, cấp tiến so với xã hội Nho giáo truyền thống, có thể mang lại lợi nhuận to lớn và lâu dài trong hoạt động thương mãi cho cá nhân và cho đất nước nếu được áp dụng đúng đắn và phổ quát, như những lí thuyết kinh doanh của thế giới kĩ nghệ và tin học hiện đại đã minh chứng3.

 

Tin nhau, buôn bán cùng nhau,

Thiệt hơn, hơn thiệt, trước sau như lời.

 

    Số lượng ca dao, tục ngữ sưu tập được nói về chữ “Tín” trong việc buôn bán tuy chỉ có bấy nhiêu nhưng quan trọng cho sự phát triển của đất nước, còn số lượng nói về tương giao giữa đôi lứa, giữa vợ chồng thì hằng hà sa số.

    Phản nghĩa của “Tín” là sự phản bội. Ở tầng lớp trí thức, trung lưu, trong xã hội truyền thống (nghĩa là tính đến những thập kỉ đầu của thế kỉ 20), hôn nhân thường được sắp xếp chứ không phải do tình yêu đưa đến. Người đàn ông hầu như đương nhiên được chấp nhận có quyền “năm thê, bảy thiếp”, nên vấn đề phụ bạc tình nghĩa hiếm khi được đặt ra. Hôn nhân giữa những người bình dân, trái lại, thường là do tình yêu đem lại và tính đặc thù của tình yêu bao gồm sự thề thốt, hứa hẹn chung thuỷ cho nhau. Một khi đã thề thốt mà lỗi hẹn, phản bội, là đánh mất chữ “Tín”. Và do đó người bình dân thôn dã đã trách móc và kết án nặng nề sự phản bội trong tình yêu vì như đã được trình bày trước đây, người bình dân có lòng tin sắt đá vào chữ “Tín”, nghĩa là – trong trường hợp quan hệ lứa đôi – vào sự trung thực trong lời thề nguyền của người yêu. Sự phản bội trong tình yêu là sự phản bội đau đớn nhất, nhất là trong cuộc đời của người đàn bà.

 

Anh nói vi em như rìu chém xung đá,

Như ra chém xung đt,

Như mt rót vào tai.

Bây ch anh đã nghe ai,

B em gia chn non đoài, kh chưa!

 

Ct tiếng than, hai hàng luỵ nhỏ,

Anh nói thương em, ri li b em đây.

Đôi ta đã trót li th,

Con dao lá trúc đã k tóc mai.

Dn rng: “Ai ch quên ai!”

 

Em nh ngày nào bên ao cá li,

Anh ch, anh th không li nghĩa keo sơn.

Mà gi đây anh đã sang giàu,

Anh quên đi li ha bui ban đu cùng em.

 

Nhng li mình nói vi ta

Sông sâu hoá cn, đưng xa li gn.

 Ai ng ra d ln khân,

 Sông cn li thm, đưng gn li xa.

Yêu nhau chưa ráo m hôi,

Chưa tan bui ch đã ri nhau ra.

Ci cái thương, ct cái nh, tr pht cho ri.

Bao nhiêu li nói nhng hi,

B vô ni nu sôi ri đ đi.

 

Chăn kia na đp, na phong,

 Gi kia na ta, na mong duyên chàng.

 Chng ai ph bc như chàng,

  B cành gai bc, lp đàng li đi.

 

Thiếp nguyn vi chàng đu xanh tóc bc,

Chàng nguyn vi thiếp đá tc thành bia.

Chàng nghe ai, sm cách vi lìa,

B su cho thiếp sm khuya mt mình.

 

Hi nào ly em, anh nói vi em

Mt rng thương, hai rng thương.

Đến nay, anh ra d điếm đàng,

Tri cao có mt, anh có trn lên ngàn cũng chng yên.

 

Trách ngưi quân t bc tình,

Chơi hoa ri li bnh bán rao.

Chơi hoa cho biết mùi hoa,

Khi tươi thì hái, khi tàn thì quăng.

 

Bc tình chi lm ngãi nhơn,

Chưa bao lăm ngày tháng, lo thay đn đi dây.

 

Bao đành dt nghĩa, dt tình,

Sao không nh khi lao kh, v chng mình đói no.

 

            Sông sâu, vc thm, hi chàng,

            Đâu đâu cũng vy, anh phũ phàng làm chi!

           

            Nh bìm, nh ln dây tiêu,

            Trách ai bc, b liu v con.

 

Đi đâu b nhn giăng mùng,

B đôi chiếu lnh, b phòng qunh hiu.

 

Trách ai biên giy b bìa,

Khi thương, thương vi; khi lìa, lìa xa.

 

Thc đêm mi biết đêm dài,

lâu mi biết rng ai bc tình.

 

Sông Chu nưc gn bn mùa,

Ai cho anh ung thuc bùa, anh mê!

 

c rào chy mãi xung lên,

Anh vong tình ra mãi, khi mô nên ca nhà.

 

Nào khi gánh nng em ch

Qua truông em đi, bây gi ph em.

 

            Đêm năm canh nghe con dế tht,

            Ngày sáu khc, ln đt ngón tay,

            Hi ai! Duyên c ai bày!

            Duyên trăm năm li b, nghĩa mt ngày li theo!

 

            Mng st vành không bưng khó b,

            Đng tin điếu v, ai n bán buôn.

            Anh đi làm th trên ngun,

            No cơm, m áo, luông tung b em.

 

            Em quyết theo anh đu xanh tóc bc,

            Sng thi gi nc, thác thi gi xương.

            Không hay đáp ly bm lưng,

            trung, mc cn, thế thưng cưi chê.

 

            Đem em mà b xung gành,

            Kéo neo mà chy sao đành, anh ơi!

            Đêm đêm góc bin chân tri,

            Mt mình em đng, em ngi, em nghe.

            Em nghe hết ging con ve,

            Đến li con cuc gi hè tiếc xuân!

 

Đy l thì đây cũng l,

Anh kêu em d, thiên h đu khen.

ng là đó nhóm đây nhen,

Hai bên hip li như đèn, mi xinh.

Ai ng anh li phnh mình,

Qua cu, rút ván đ mình bơ vơ.

 

            Đã tng lên dc, xung nương,

            Anh sao ăn gt lưng ra anh?

 

T ngày r thuý, chia oanh,

c Tri còn đó, sao đành ph nhau.

Chàng ơi! Chng thy chàng sang,

Bây gi ch “liu” nét ngang mt ri!

 

V chng như bát nưc đy,

Trách ai nghiêng đ đ su tây cho mình.

 

Chim kêu ríu rít vưn dâu,

Bc tình chi hi bn, đ ch su cho em.

 

Giơ tay ngt ngn ci xanh,

Hi ni mi biết rng anh bc tình.

 

Chàng ơi! Ph thiếp làm chi,

Thiếp như cơm ngui đ khi đói lòng.

 

M cha con bưm khôn ngoan,

Hoa thơm bưm đu, hoa tàn bưm bay.

 

Đêm qua: đêm lnh, đêm lùng,

Đêm đp áo ngn, đêm chung áo dài.

Bây gi chàng đã nghe ai,

Áo ngn chng đp, áo dài không chung.

Bây gi s đã nht nhùng,

Gim thanh đ bin, my thùng cho chua.

 

Xưa kia anh bng, anh beo,

Tay bưng bát thuc, tay đèo múi chanh.

Bây gi anh mnh, anh lành,

Anh mê nhan sc, anh tình phi.

 

Có trăng thì ph lng đèn,

Ba mươi, mng mt khôn tìm ly trăng !

 

Có bát s, tình ph bát đàn,

Nâng niu bát s có ngày v tan.

 

Ai mà ph nghĩa quên công,

Thì đeo trăm cánh hoa hng chng thơm.

 

Thiếp toan bng bế con sang,

Thy chàng bc bo, thiếp mang con v.

 

Trách mình, chng trách ai đâu,

Trách con tm bc nghĩa b nương dâu không nhìn.

 

Trách anh sao bc nghĩa, vô nghì,

Bây gi có đôi, có bn, không nói gì vi em.

 

Trách ngưi mau lt, mau phai,

Chng thương v yếu, chng hoài con thơ.

 

Bc tình chi lm hi chim,

B cây khô héo, đi tìm cành xanh.

Nghe li ai sm d, chiu dành,

Ngãi nhơn sao n bn tình b ta.

 

Thôi thôi! đng ơn, đng ngãi,

Thôi thôi! đng phi, đng không,

Đng v, đng chng, đng gì hết thy.

Anh có i ri, rúng ry duyên em.

 

Tham thanh chung l tham thanh,

Chê đây quán nát lu tranh không ngi.

 

Thiếp xa chàng bơ ngơ, báo ngáo,

Chàng xa thiếp như b nút vàng tra áo mình sô.

Chàng tham giàu, tham có nơi mô,

Ph phàng duyên thiếp, đ hô cho Tri.

 

Bun t trong d bun ra,

Bun anh bc, bun cha m nghèo.

 

Tham vàng b đng gch đy,

Vàng thì ăn hết, gch xây nên thành.

 

Tay bưng dĩa mui, chén tương,

Tương chua, mui chát, nh thương nghĩa chàng.

Bn có gp nơi nhà ngói, nhà sàn,

Nh khi áo rách lang thang chưa t?

Bn có gp hàng la ph phê,

Nh hi áo rách xưa tê không chàng?

Ăn tiêu nh ti múi hành,

Bn có ăn nem gà, ch vt, cũng nh rau canh thuo.

 

Anh chê em khó, lui v ly đó giàu sang,

My lâu ni đã làm nên đn bc, non vàng nào chưa?

 

Gái thương chng đương đông bui ch,

Trai thương v nng quái chiu hôm.

 

Khi xưa cu lu trăm đàng,

Đưc ri thì li phũ phàng làm ngơ.

 

Cha đưc thì hng bng rá,

Đã đưc thì đá bng chân.

 

Phi chi lên đưc ông Tri,

n gươm ông Sm, giết ngưi bc ân.

 

    Dĩ nhiên là không phải chỉ đàn ông mới phản bội trong tình yêu. Nhưng nếu chỉ tính theo số lượng áp đảo4của những câu ca dao, tục ngữ thì người đàn ông phản bội nhiều hơn người đàn bà. Tuy nhiên, người đàn bà cũng phản bội và chịu sự oán trách của người đàn ông5:

Em nói với anh

Như rựa chém xuống đất,

Như Phật chất vào lòng,

Hoạn nạn tương cứu,

Sanh tử bất ly.

Bây giờ đặng chữ vu quy,

Em đặng nơi quyn quý,

Em nghĩ gì tới anh!

 

Đồng tiền Vạn Lịch thích bn chữ vàng,

ng anh dan díu với nàng bấy lâu.

Bây giờ nàng lấy chồng đâu,

Để anh giúp đỡ trăm cau nghìn vàng.

m trăm anh đốt cho nàng,

Còn năm trăm nửa giải oan lời thề.

Xưa kia nói nói thề thề,

Bây giờ bẻ khoá trao chìa cho ai?

Bây giờ nàng đã nghe ai,

Gặp anh ghé nón, chạm vai, không chào!

 

Chim chuyền bụi ớt,

Rớt xuống bụi cà,

Hồi nào gắn bó với ta,

Bây giờ bội nghĩa ra đi lấy chồng.

 

Nào khi gánh nặng anh chờ,

Mỏi vai anh đỡ, bây giờ nghe ai!

 

Bậu đừng tham đó, bỏ đăng,

Chơi lê, quên lựu; chơi trăng, quên đèn.

 

Ngọn lan trắng: ngn vắn, ngọn dài,

Rau tần ô : ngã dọc, ngã ngang.

Trái dưa gang: sọc đen, sọc trắng,

Ngọn rau đắng: trong trắng, ngoài xanh.

Chim quyên uốn lưỡi trên cành,

Bởi em ở bạc, ông Trời nào để em.

 

Có chả, em tình phụ xôi,

Có cam phụ quýt, có người phta.

Có quán tình, phụ cây đa.

Ba năm quán đổ, cây đa vẫn còn.

Có mực, em tình phụ son,

Có kẻ đẹp giòn, em phụ nhân duyên.

Có bạc, em tình phụ tiền,

Có nhân ngãi mới, quên người tình xưa!

 

Dứt dây nên gỗ mới chìm,

Bởi em ở bạc trước, xin đừng trách nhau.

 

Em đừng nói tốt như bột hunh tinh,

Hay đâu em bậu bạc tình lm thay!

Trồng tre cho biết thứ tre,

Thứ tre lộc ngộc, thứ tre là ngà.

Trồng cà cho biết thứ cà,

Thứ cà tim tím, thứ cà xanh xanh.

Trồng chanh cho biết thứ chanh,

Thứ chanh ăn quả, thứ chanh gội đầu.

Trồng dâu cho biết thứ dâu,

Thứ dâu ăn quả, thứ dâu chăn tằm.

Một nong tằm là năm nong kén,

Một nong kén là chín nén tơ.

ng anh năm đợi tháng chờ,

Sao em dt chỉ lìa tơ cho đành.

 

    Dù chê bai, oán trách, bài bác, kết án thực trạng phản trắc, phụ bạc trong tình yêu, nhưng người bình dân thôn dã vẫn hi vọng và tin tưởng ở sự trung thực của những người yêu nhau, tin tưởng ở tính chuyên nhất của chung thuỷ5, mặt tích cực của chữ “Tín” trong lãnh vực yêu đương. Họ tin tưởng là nếu cần lìa bỏ thì chỉlìa bỏ những kẻ bội bạc, còn họ không thuộc vào những thành phần này và khuyên nhủ nhau không nên rơi vào lỗi lầm của phản bội:

Lìa cây, lìa ci, ai n lìa hoa,

Lìa ngưi bi bc ch đôi ta đng lìa.

 

Li em nói ra bng ba li th tht,

Như đinh đóng ct,

Như rìu ct vào cây.

Anh đng ngi gió, e mây,

ng cao ngt núi sao tày nghĩa nhân.

 

Mình có thương, mình cht tóc mình th,

Ch tri, vch đt, ch h b nhau.

 

Đêm hè gió mát trăng thanh,

Em ngi ch lt cho anh chp thng.

Lt chng mng sao thng đưc tt,

Duyên đôi ta đã trót cùng nhau,

Trăm năm th nhng bc đu,

Ch ham phú quý, đi cu trăng hoa.

 

Trăng kia khi khuyết, khi tròn,

Li th bin cn, non mòn, ch sai.

 

Bin cn, li nguyn không cn,

Núi l mòn, nghĩa bn không quên.

Đưng mòn sáng xung chiu lên,

Dn ai hãy nh đng quên nghĩa tình.

 

Li th chng có c non,

ng tan ngc nát vn còn thương nhau.

 

Nguyn cùng nhau, đt chín, tri mưi,

Trăm năm không b nghĩa ngưi c tri.

 

Tri cao b rng mênh mông,

sao cho trn tm tình phu thê,

Trót đà ngc ưc vàng th,

Du rng cách tr sơn khê cũng liu.

V chng đu gi má k,

Làm sao mà b mà v cho đang.

H v chn li đá ngang,

V sao cho đt cho đang mà v.

Ci than lem luc vi tình,

Ghi li vàng đá, xin mình ch quên.

 

Tháp tri nng sương, cau nương st đá,

Du ngưi thiên h, tiếng ng, li nghiêng.

Cao thâm đã chng lòng nguyn,

Còn cu, còn tháp, còn duyên đôi đa mình.

Non sông nng gánh chung tình.

 

Bao gi cn lch Đng Nai,

Nát chùa Thiên M mi phai li nguyn.

 

Tôi vi mình th trưc miếu ông,

Sng nm mt chiếu, chết chung mt m.

 

Chng nào cho sóng bnh,

Cù lao b bin, em mi đành b anh.

 

R nhau xung b mò cua,

Đem v nu qu mơ chua trên rng.

Em ơi! Chua ngt đã tng,

Non xanh, nưc bc, ta đng quên nhau.

 

Bin sâu cá li bit tăm,

Du ch, du đi, trăm năm cũng ch.

Sông sâu cá lưn l đ,

Du trông, du đi, quyết ch trăm năm.

V chng nghĩa nng, tình sâu,

Thương cho đến thu bc đu vn thương.

 

Tay nâng chén mui, đĩa gng,

Gng cay, mui mn, xin đng b nhau.

 

Mui mn ba năm, mui hãy còn mn,

Gng cay chín tháng, gng hãy còn cay.

Đo nghĩa cang thưng ch đi, đng thay.

Du có làm nên danh vng, hay ri có ăn mày, ta cũng theo nhau.

Theo nhau cho trn đo Tri,

Du rng không chiếu, tri tơi mà nm.

 

Ai v ai mc ai,

Ta như du đưm thp hoài năm canh.

 

Yêu nhau t thu má hng,

Đến khi má tóp, lưng còng, vn yêu.

 

Mong sao anh biến ra tm,

Em biến ra nng, ta nm chung chơi.

Khi nào cho hp hai hơi,

Nghiêng tai nói nh đôi li thu chung.

 

Chng em áo rách em thương,

Chng ngưi áo gm xông hương, mc ngưi.

 

Không thiêng cũng th bt nhà,

Du khôn, du di cũng là chng em.

 

Mình v, tôi cũng v theo,

Sum vy phu ph, đói nghèo có nhau.

Dù khi đĩa mui, chén rau,

Thu chung ta gi, sang giàu mc ai.

 

    Tóm lại, quan niệm về chữ “Tín” trong Nho giáo được hiểu là lời nói phải trung thực, lời hứa phải được tôn trọng, và phải đi đôi với việc làm. Một điều kiện để có thể thực hiện điều này trong bối cảnh của Nho giáo là những lời nói và những hứa hẹn phải hợp với “Nghĩa”. Điều kiện này có thể hiểu được là lời nói hoặc lời hứa mà không hợp với nghĩa thì không nên nói hoặc hứa hay là lời nói, lời hứa đó không có giá trị và người nói hay hứa cũng không có giá trị, nghĩa là không phải là người “quân tử”. Hơn nữa, cũng trong bối cảnh của Nho giáo, chữ “Tín” hầu như chỉ được áp dụng hoặc chú trọng cho “kẻ sĩ”, những người được huấn luyện để thành người “quân tử”, trong tương giao bạn bè và trong hoàn cảnh cai trị dân.

    Trong bối cảnh văn hoá của người bình dân thôn dã Việt Nam, chữ “Tín” đã trở thành sở hữu của tất cả mọi người. Và trong thực tế sinh sống của người bình dân, việc thực hiện chữ “Tín” – trong ý nghĩa là lời nói phải chắc chắn, hứa hẹn phải được tôn trọng, và phải đi đôi với việc làm – không mang theo một điều kiện nào cảvà được áp dụng cho hành vi của tất cả mọi người trong tất cả mọi tương tác xã hội, nhưng được chú trọng hơn trong lãnh vực kinh doanh – một lãnh có tiềm năng đem lại thịnh vượng và tiến bộ cho đất nước, nhưng lại là một lãnh vực bị giới sĩ phu chịu ảnh hưởng của Nho giáo khinh miệt – và đặc biệt nhất là trong mối liên hệ vợ chồng, mối liên hệ mà trong đó xã hội Nho giáo truyền thống chỉ nhấn mạnh đến những bổn phận và trách nhiệm riêng biệt cho chồng và vợ (Phu phụ hữu biệt 夫 婦 有 別 )2 chứ không đặt vấn đề chữ “Tín” trong ý nghĩa tôn trọng những lời hứa, những thề thốt phát xuất từ tình yêu, điều mà trong liên hệ vợ chồng của giới trung lưu “kẻ sĩ” không hề có, do đó không được xét định là vấn nạn cho nên hình như “kẻ sĩ” cũng không cảm thấy có trách nhiệm phải giải quyết.

Tiu Thch Nguyễn văn Thái, Ph.D.

Pennsylvania, ngày 31 Tháng 7 Năm 2022

—————————————

 

Trích dẫn:

1 Trần Ngọc Thiện, O.P. “TÍN 信” TRONG TƯ TƯỞNG NHO GIÁO”. Thời sự Thần học – Số 62, tháng 11/2013, tr. 65-88. https://tsthdm.blogspot.com/2019/07/tin-trong-tu-tuong-nho-giao.html.

2 Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ, “THIÊN ĐẠO, NHÂN ĐẠO, ĐỊA ĐẠO TRONG KHỔNG GIÁO”. https://nhantu.net/TonGiao/ThiendaoNhandaoDiadao.htm

3 Scholarly Articles on Trustworthiness in Business Theory: https://scholar.google.com/scholar?q=trustworthiness+in+business+theory&hl=en&as_sdt=0,5&as_vis=1

3 Những câu ca dao và tục ngữ nói về sự phản bội của người đàn ông trong tình yêu:

 

Anh nói vi em như rìu chém xung đá,

Như ra chém xung đt,

Như mt rót vào tai.

Bây ch anh đã nghe ai,

B em gia chn non đoài, kh chưa!

 

Anh nói vi em,

Như ra chém xung đá,

Như r ct xung đt,

Như mt rót vào tai…

Bây ch anh đã nghe ai,

B em gia chn thuyn chài ra ri?

 

Trách ngưi quân t bc tình,

Chơi hoa ri li bnh bán rao.

Chơi hoa cho biết mùi hoa,

Khi tươi thì hái, khi tàn thì quăng.

 

Trách ngưi phơi lúa nng thưa,

Chèo thuyn trên đng, khéo la duyên em.

 

Trách ngưi quân t vô danh,

Chơi hoa, xong li b cành bán rao.

 

Hu tàn, con bưm chng vãng lai,

Tình xưa anh đã ph, trúc mai anh k gì!

 

Trách ngưi quân t bc tình,

Có gương mà đ cnh mình chng soi.

 

Khi nóng bt ly tai,

Khi ngui không biết tai là gì.

Khi chưa cu lu trăm đàng,

Đưc ri thì li phũ phàng làm ngơ.

 

Mc ai tham quế ph hương,

Quế già, quế ri, hương còn thơm lâu.

 

Xin đng thy quế ph hương,

Quế già, quế ri, hương trm thơm xa.

 

chi hai d, ba lòng,

D cam thì ngt, d bng thì chua.

 

Bc tình chi lm ngãi nhơn,

Chưa bao lăm ngày tháng, lo thay đn đi dây.

 

Núi Ng Bình trưc tròn sau méo,

Sông An Cu nng đc, mưa trong.

Vì ai ăn mt d hai lòng,

Cho nên ngày nay chàng xa thiếp cách, bơ vơ chn này.

 

c trên ngun chy xung lò vôi,

Anh thay lòng đi d cũng bi vì đôi má đào.

 

Đêm khuya chng ng, dy ngi,

Gin ngưi bc như vôi thế này.

 

Đêm khuya hoài vng, đi ch,

Bn loan dt nghĩa bao gi không hay.

 

Chng ai ph bc như chàng,

B cành gai bc, lp đàng li đi.

 

Bao đành dt nghĩa, dt tình,

Sao không nh khi lao kh, v chng mình đói no.

 

Chàng bc, ch thiếp không bc,

Bi con dao vàng sút ngc.

Nên đèn hnh lưu ly…

Thiếp ch chàng ba bn năm ni,

Ch không thy bn, thiếp phi ra đi ly chng.

 

Ch rng khúc thu non sâu,

Liu thương phn liu, ngư su phn ngư.

Chng biết ly ai bàn lun tương tư,

Thiếp phin phn thiếp, chàng hư phn chàng.

Tay vin nhành quế khóc than,

c ln ròng có thu, bông hoa tàn có khi.

Khác nào như ngưi tình t c tri,

ng là cây chết thì còn ci; con rn đi, còn ln.

bn ơi! Bn có nh hi khi mô ta dang cái tay ta gi cho bn nm,

Nay ch hai hàng châu l dm dm như mưa.

 

Đã lâu không gp bn vàng,

Nay gp bn vàng, lòng càng thêm ti.

Nghĩ đến ân tình, gió thong mây bay,

K t ngày xa cách đến nay,

Lòng ta ngơ ngn, đng cay muôn phn.

Còn gì mà th mà than,

Còn anh qua li ân cn, anh ơi!

Anh đã có v ri!

Như đũa có đôi.

B em lơ lng, m côi mt mình.

 

Còn gì mà đi mà trông,

Còn gì qua li, ân cn, anh ơi!

Anh có v ri như đũa có đôi,

B em lơ lng, m côi mt mình.

 

Anh v tìm v con anh,

Lá rng v ci, b nhành bơ vơ.

Tiếc công vót na đan l,

Đ cho con cá vưt b, nó đi!

 

c xung ghe nan, chèo sang Bến Thóc,

Va chèo va khóc, kêu b anh ơi!

Bây gi duyên mãn, tình ôi,

Đ cho k khác đng ngi vi anh.

 

Chàng mà ph thiếp thì thôi,

Du chàng lên nga, xung voi, mc chàng.

 

Đy dt tình thương, đon trưng thân thiếp,

Nh trông tha thiết, ti nghip cho em.

Ôm su, cht thm ngày đêm,

m canh lăn ln, gi nghiêng mt mình.

 

Mt mình, mình mt bơ th,

Da cây, cây ngã, da b, b xiêu.

Thương chi cho ung công tình,

Nu v x nu, b mình bơ vơ.

 

Nc cưi nưc lnh lên hơi,

Cá kho trong trách, con bơi con trng.

Đò đưa na bến, đò ngng,

Gin ngưi ph bc na chng r duyên.

 

Bc sao bc chng va thôi,

Đ cho nưc chy, hoa trôi l làng.

Tin sang, chng thy ngưi sang,

Hn ba bn hn, lòng càng xót xa.

Đon trưng phi bưc chân ra,

Gió xuân hiu ht, sương sa lnh lùng.

Chăn đơn gi chếch l lùng,

Đôi hàng châu l, đôi hàng cha chan.

Gp chàng, thiếp phi th than,

i khe nưc chy, trên ngàn thông reo.

Cơm ăn tht th ít nhiu.

 

Vàng mưi vô la nào phai,

B anh ơi!

Anh nm đêm nghĩ li, coi ai bc tình.

 

Phi chi lên đưc ông Tri,

n gươm ông Sm, giết ngưi bc ân.

 

Ôi! Tan hp xiết bao, tháng ngày đi ch non nưc.

Ngàn dm chơi vơi!

My li nào d sai li:

Ai ơi! Ch đem d đi di!

Ý ưng, tình càng thêm ưa ý,

Thit là đng my ngưi.

Li sai li!

            Đũa mun bt bc anh chê,

            Đũa tre lâu cnh anh mê ni gì.

            Nng lên cho héo lá gan,

            Cho đáng kiếp chàng ph ry tình xưa.

            Nng lên cho héo ngn da,

            Đánh chết chng cha cái thói đi thay.

            Nng lên cho héo nhành mai,

            Tui ra ti ngày k chng thu chung.

 

Nhng li mình nói vi ta,

            Sông sâu hoá cn, đưng xa li gn.

            Ai ng ra d ln khân,

            Sông cn li thm, đưng gn li xa.

Yêu nhau chưa ráo m hôi,

Chưa tan bui ch đã ri nhau ra.

Ci cái thương, ct cái nh, tr pht cho ri.

Bao nhiêu li nói nhng hi,

B vô ni nu sôi ri đ đi.

 

Ct tiếng than, hai hàng lu nh,

            Anh nói thương em ri li b em đây.

Đôi ta đã trót li th,

Con dao lá trúc đã k tóc mai.

Dn rng: “Ai ch quên ai!”

 

My lâu mưa lt lút bin,

Anh ơi có nh li nguyn hay không?

 

Em nh ngày nào bên ao cá li,

Anh ch, anh th không li nghĩa keo sơn.

Mà gi đây anh đã sang giàu,

Anh quên đi li ha bui ban đu cùng em.

 

Mt trăm con bưm trng nó cn si dây đn,

Bi anh tht ngôn li nói, con bn hn trăm năm.

 

Du rng đá nát vàng phai,

Ba sinh phi gi ly li ba sinh.

Duyên kia có ph chi tình,

Mà toan x gánh chung tình làm hai?

Bây gi ngưi đã nghe ai,

Th chông đưng nghĩa, rc gai li tình.

Nh li hn ưc đinh ninh,

Xa xôi ai có thu tình chăng ai?

 

Thiếp nguyn vi chàng đu xanh tóc bc,

Chàng nguyn vi thiếp đá tc thành bia.

Chàng nghe ai, sm cách vi lìa,

B su cho thiếp sm khuya mt mình.

 

Thương nhau, đng đi, ngi trông,

Đêm khuya hiu qunh loan phòng thì thôi.

Mình nay đã có v ri,

Còn theo đón hi chi tôi thế này.

Lòng ai sao khép tà tây,

Ch sao chng nh nhng ngày th đoan.

Thò tay b nhánh hoa tàn,

Trc nhìn thy bn, lòng vàng héo hon.

Hi nào th tht keo sơn,

Nay sao đành ph nghĩa ơn chung tình.

 

Thiếp thương chàng, thương mưu thương kế,

Chàng thương thiếp, thương thế thương thn.

Ming thế gian bén ta gươm trn,

Khi mô thanh vng, thiếp ngi gn, chàng phân.

Chàng phân li ái, li ân,

Tay chân rũ lit, b mn, b ăn.

Li nguyn dưi gió trên trăng,

Mt trăm chn mi không bng cũ xưa.

Gan khô, rut héo như dưa,

Đó bn đà dt nghĩa, đây ta chưa dt tình.

 

Con dao, cái kéo em cm,

            Em xin ct nt mt còng chàng ra.

            Nhng li chàng nói vi ta,

            Ngt ngào đu lưi, cùng ta th bi.

            Cho nên thiếp chng nghe ai,

            Đ không mang tiếng mang tai vi chàng.

            Bây gi nhìn mt sao đang,

            Thiếp nhìn mt chàng, h lm chàng ơi!

            Dang tay mà hng nưc tri,

            Ra sao cho sch nhng li khi xưa.

 

Anh ơi có nh thu cùng th,

Cm dao lá liu da k tóc mai.

Ch đ vô đá lâu phai,

Nm đêm nghĩ li th ai bc tình.

 

Chén ngà sánh ging qunh tương,

Mi chàng nho sĩn chương bưc vào,

Chén son đ cnh mn thuyn,

Chén son chưa cn, li nguyn đã phai.

 

Nh khi anh nói anh th,

Con dao lá trúc đt k tóc mai.

Bây gi anh đã nghe ai,

Con dao, lá trúc, tóc mai thn thùng.

Bây gi không vn hoàn không,

Gim thanh đ bin my thùng cho chua!

Nói ra thiên h h đ,

Tiếng tăm em chu bao gi cho vơi,

Nói ra em ch thn li,

Kìa ông trăng sáng soi đôi cau vàng.

 

Ra vưn ngt mt cành chanh,

Con dao, lá trúc, gt quanh t b.

Đôi ta đã trót li th,

Con dao lá trúc đ k tóc mai.

Bây gi chàng đã nghe ai,

Nghe trăng nghe gió, nghe ai mc lòng.

ng rng chàng mt lòng,

Ng đâu chàng li đèo bòng đôi nơi.

đây gn đt xa tri,

Chăn bông chàng kết vi ngưi tri âm.

Chàng xuôi em vn âm thm,

Hai hàng git l đm đm như mưa.

Rut gan chín khúc héo khô,

Thương chàng vì ni tương tư đêm ngày.

Nh chàng như bát nưc đy,

Đ em chuc ly ko ry mình nao.

Đôi tay cm ly con dao,

ng như ct rut mà trao cho chàng.

 

Nào khi không hn mà nên,

Nay ch chín hn sao quên ci.

Gió mùa thu mây mù trăng ti,

Anh không nh li th hi, minh sơn.

Nay đà có v, có con,

Phnh duyên em tng chng, l mi tô son, ai đn.

 

Hi nào ly em, anh nói vi em

Mt rng thương, hai rng thương.

Đến nay, anh ra d điếm đàng,

Tri cao có mt, anh có trn lên ngàn cũng chng yên.

 

Ba vi ba là sáu,

Sáu vi by, mưi ba.

Bn nói vi ta, không thit không thà,

Như cây đng đnh trên già, dưi non.

Khi xưa bn nói vi ta chưa v chưa con,

            Bây gi ai đng đu non, bn kìa !

            Bn nói vi ta chưa có hin thê,

            Bây gi hin thê đng đó, bn tr li th cho ta.

 

Hi nào anh đng ngoài rào anh nói

Rng anh không ham nhà ngói, du nghèo đói cũng đành.

Ngày nay duyên n chng thành,

Nghe chi nhng k d dành, b em.

 

            Li ngưi nói chng sai,

            Em chng ging như ai,

            Phi lm tay bm bãi.

Rng nhân, rng ngãi,

Rng trái, rng phi,

Ph phnh, gt gi đ li.

Đoá hoa ho đng cm ri,

Li còn chế nho đi n nhi.

 

Bc tình thế, cũng ngưi quân t!

Không gin mn răng cho đng.

B v chng h h, gin lm hết khôn.

Mt chng khó ni bôn chôn, thương đà hoá di.

Đó đã đành ph nghĩa, đây há dám vong tình.

 

Sen xa h, sen khô, h cn,

Lu xa đào, lu ngã, đào nghiêng.

Vàng cm trên tay rt xung không phin,

Phin ngưi bi nghĩa, biết my niên cho hết su.

 

Có ch, anh tính ph xôi,

            Có cam ph quýt, có ngưi ph ta.

            Có quán đình, ph cây đa,

            Ba năm quán đ, cây đa vn còn.

            Có mc thì anh ph son,

            Có k đp giòn tình ph nhân duyên.

            Có bc anh tính ph tin,

            Có nhân ngãi mi, quên tình ngưi xưa.

 

            Công thiếp vò võ đêm ngày,

            Mà chàng ăn thế này, chàng ôi!

            Thiếp như hoa n đã ri,

            Xin chàng che ly mt tri cho tươi.

            Vì tm, em phi chy dâu,

            Vì chng, em phi qua cu đng cay.

 

            Qua cu mt trăm cái nhp,

            Em không theo kp, kêu: “b hi chàng!”

            Cái điu tào khang sao chàng n dt,

            Đêm nm nghĩ tc, git l tuôn rơi.

            Nhón chân lên, kêu: “B hi Tri!”

            Ai bày mưu cho bn, bn dt nơi ân tình.

 

            Sông sâu, vc thm, hi chàng,

            Đâu đâu cũng vy, anh phũ phàng làm chi!

 

            Thế gian lm chuyn khôi hài,

            H ăn đưc cá tính bài b nơm.

 

            Vì ai kim cúc phân ly,

            Nghĩa nhân gián đon ch vì ti anh.

           

            Nh bìm, nh ln dây tiêu,

            Trách ai bc, b liu v con.

 

            bí, chê bu là hôi.

 

            Qua cu, lt ván, tháo đinh,

            Ngưi thương bc vi mình không hay.

 

Cam sành chê đng, chê hôi,

            Hng rim chê lt, cháo bi khen ngon.

 

Xưa kia, ăn đâu, đâu?

Bây gi có bí, chê bu rng hôi!

 

Oan c tm tc đánh ngc kêu thùng,

Ngưi thương tôi tr d, kh vô cùng, bn ơi!

 

Khoác mùng ra thy mùng không,

Gi loan đ đó, l hng tuôn rơi.

 

Đi đâu b nhn giăng mùng,

B đôi chiếu lnh, b phòng qunh hiu.

 

Huê tàn, bưm chng vãng lai,

Tình thương đã ph, trúc mai k gì!

 

Cha đưc thì hng bng rá,

Đã đưc thì đá bng chân.

 

Tri cao lng lng, đt rng thinh thinh,

Tôi không có d ph mình,

Bi anh trưc bc, ph tình ngãi xưa.

 

Trách ai biên giy b bìa,

Khi thương, thương vi; khi lìa, lìa xa.

 

Đêm khuya hoài vng ch ai,

Bn lang dt mi bao gi không hay.

 

Bây gi giáp mt đinh ninh,

Xa xôi ai có thu tình chăng ai.

Hay là ngưi đã nghe ai?

Th chông đưng nghĩa, ri gai li tình.

 

_Khi kia ai cùng ai?

Bây gi đng chiếc thuyn hai, ph đò.

_Khi kia anh cùng đò,

Bây gi thuyn lng, anh mò thuyn nguyên.

Thương mình lm lm mình ơi!

Sao mình bc như vôi ăn tru.

Thương mình d ct lòng đau,

Nhng thương mà chết, nhng su mà hư.

 

Thiếp xa chàng như gương xa thu,

Chàng xa thiếp như ch n xa canh [ch dc trong khung ci].

Chng qua duyên n không thành,

Anh ngưi xo ngôn lnh sc [gi di, ch b ngoài] không đành thì thôi.

 

Thc đêm mi biết đêm dài,

lâu mi biết rng ai bc tình.

 

Trách ai làm cho rã keo sơn,

Na đưng gãy gánh như đn đt dây.

Tc d thc n chng khuây,

Vái sao cho sm sum vy trúc mai.

Phân tay d thiếp chng hoài,

Chàng ơi! Xin nh nhng ngày lao đao.

Nói ra ti h làm sao,

Anh đành đon nghĩa đ phòng em trông.

 

Công tôi gánh gánh gng gng,

Gi ra theo chng, by b còn ba.

Xưa tôi cùng m cha,

M cha yêu du như hoa trên cành.

Bây gi tôi v cùng anh,

Anh tham nhan sc, anh tình ph tôi.

Đt rn nn chng nên ni,

Anh đi ly v cho tôi ly chng,

Anh đi ly v cách sông,

Đ tôi ly chng trưc ngõ anh ra.

 

Đt dây nên g mi chìm,

Bi anh bc, em tìm nơi xa.

 

Vì đt dây nên g mi chìm,

Bi anh bc nên em phi tìm nơi xa.

Vic trong nhà chàng chng lo âu,

Chàng c theo đàng duyên n, ch s l câu ân tình.

 

Thy dng anh đi rưng rưng nưc mt,

Thy chân anh đi bưc trăm đon li su.

Trách lòng quân t nông sâu,

Đêm năm canh, chung tình vi ngưi ngoi,

Ngày sáu khc, thi buông câu cho em lm.

 

V anh như ngc như ngà,

Anh còn tình ph, na là thân tôi.

V anh như th đĩa xôi,

Anh còn ph bc na tôi cơm đùm.

 

V anh như bát cơm xôi,

Anh còn chng chung na tôi cơm hàng.

V anh tay bc, tay vàng,

Anh còn chng chung na nàng tay không.

 

T ngày chưa bén duyên chàng,

Như chuông khác tiếng, như vàng pha thau.

T ngày ta bén duyên nhau,

Như áo phi du, gt cũng chng phai,

Bây gi chàng đã nghe ai,

Áo hoen mc áo, du phai mc du.

 

Bc nên quá bc,

Chng hi là chng.

 

Têm năm miếng tru là sâu thiên h,

Bi vì anh ch nên em phi tr li năm miếng tru.

Anh đng lên lên, xung xung chc chu ung công.

 

Trong ca n my ngưi tri k,

Chàng nghĩ li hu thu vô chung.

ng rng nên v nên chng,

Chng hay chàng li khéo khôn lc la.

Bây gi chàng đã ra ngưi khác,

Tôi nghĩ như chàng có bc hay không?

 

            Nh chàng lm lm, chàng ơi!

            Nh ch chàng đng, nh nơi chàng nm.

            Vng chàng, em vn hi thăm,

            Nào em đã b my năm mà hn!

            Chàng nghe k đt, ngưi đơm,

            Chàng nghe thy tiếng, chàng hn cho cam!

            Chàng ơi! Em nh chàng thay,

            N nào chàng dt mi dây cho đành.

 

Sông Chu nưc gn bn mùa,

Ai cho anh ung thuc bùa anh mê!

 

c rào chy mãi xung lên,

Anh vong tình ra mãi, khi mô nên ca nhà.

 

Phu ph sao bc như vôi,

Đôi ta chng v như thoàn trôi gia vi.

 

Nào khi gánh nng em ch

Qua truông em đi, bây gi ph em.

 

Nào khi tôm luc mưp bào,

Anh ăn, anh ph, Tri nào đ anh!

 

Nào khi hai đa mình kê chung cùng gi

Bi vì ai l hi ra ri?

Trách ai quên ngãi b nghì,

Đng đen chê nh, than chì khen nng cân.

 

Đt tr cho vua, chùa tr cho sãi,

            Bao nhiêu nhân ngãi, thiếp tr cho chàng.

            Thiếp lui v chn cũ đ m hàng bán buôn.

 

            Đêm năm canh nghe con dế tht,

            Ngày sáu khc, ln đt ngón tay,

            Hi ai! Duyên c ai bày!

            Duyên trăm năm li b, nghĩa mt ngày li theo!

 

            Mng st vành không bưng khó b,

            Đng tin điếu v, ai n bán buôn.

            Anh đi làm th trên ngun,

            No cơm, m áo, luông tung b em.

 

            Em tr v thì nm sp mt b, không trăn không tr,

            Chết đi thì l, sng li thì phin.

            Em như con diu bay gia chn thanh thiên,

            Đ coi ngưi bn cũ đo điên thế nào!

 

Không ai bc như chàng,

Đương cơn sóng gió, chia vàng gia sông.

Ví dù chàng có công,

Thi em lp miếu gia sông mà th.

 

Gió thi hiu hiu, chín chiu rut tht,

Làm chi ch chc thêm thương.

ng là tóc vưng, tơ vương,

Không hay bên bn sm đưng v con.

 

            Đy dt tình thương, đon trưng thân thiếp,

            Nh trông tha thiết, ti nghip cho em!

            Ôm su, cht thm ngày đêm,

            Năm canh lăn ln, nga nghiêng mt mình.

 

            Em quyết theo anh, đu xanh cho chí tóc bc, đá tc thành bia.

            Không hay nghĩa nhơn sm kết, vi lìa,

            B mình em chu sm khuya mt mình.

 

            Em quyết theo anh đu xanh tóc bc,

            Sng thi gi nc, thác thi gi xương.

            Không hay đáp ly bm lưng,

            trung, mc cn, thế thưng cưi chê.

 

            Đem em anh bi gành,

            Kéo neo mà chy, sao đành chú lái ơi!

            Dao vàng ct rut, máu rơi,

            Rut em chưa my bng li em than.

 

            Đem em mà b xung gành,

            Kéo neo mà chy sao đành, anh ơi!

            Đêm đêm góc bin chân tri,

            Mt mình em đng, em ngi, em nghe.

            Em nghe hết ging con ve,

            Đến li con cuc gi hè tiếc xuân!

 

            Đy l thì đây cũng l,

            Em kêu anh d, thiên h đu khen.

            ng là đó nhúm, đây nhen,

            Hai tim hip li như đèn mi xinh.

            Ai ng anh bn phnh mình,

            Qua cu, rút nhp đ mình bơ vơ.

 

Đy l thì đây cũng l,

Anh kêu em d, thiên h đu khen.

ng là đó nhóm đây nhen,

Hai bên hip li như đèn, mi xinh.

Ai ng anh li phnh mình,

Qua cu, rút ván đ mình bơ vơ.

 

            Đèn nào cao bng đèn Châu Đc,

            X nào dc bng x Nam Vang.

            Mt tiếng anh than, ba bn đôi vàng em không tiếc,

            Anh ly đng ca ri, trn bit lánh thân.

 

            Ca Nht L, sông Gianh còn đó,

            Chùa Non Nưc sát núi Mu Sơn.

            D em đây thng như đn,

            Lòng anh cong queo, ăn tht nhơn, có Tri.

 

            Đã tng lên dc, xung nương,

            Anh sao ăn gt lưng ra anh?

 

Chăn kia na đp, na phong,

            Gi kia na ta, na mong duyên chàng.

            Chng ai ph bc như chàng,

            B cành gai bc, lp đàng li đi.

 

            Công em vun đt trng đào,

            Đến ngày ăn qu thi rào mt cây.

            Biết rng nông ni thế này,

            Thi em b sch nhng ngày đào non.

 

            Cái cu ba mươi sáu nhp,

            Em chng kp nhn vi vi chàng.

            Nghĩa tao khang sao chàng vi dt,

            Đêm nm thao thc tưng bc thư anh.

            By lâu nay em mang tiếng chu li,

            Bây gi anh bc, ông Tri nào đ anh.

 

            Chàng đà bc nghĩa thì thôi,

            Dù chàng lên ngưc, xung xuôi mc lòng.

 

            Chàng đành, ph mu không đành,

            Lá cây che khut ngn ngành, tri ơi!

 

            Còn gì nay đi mai trông,

            Nhn kia chp cánh theo rng lên mây.

            Trách ai làm đó li xa đây,

            Như con chim phưng xa cây ngô đng.

 

Hu tàn, bưm chng vãng lai,

Tình thương đã ph, trúc mai k gì !

Si ch ngũ sc tím vàng…

Bùa yêu ăn phi, d càng ngn ngơ.

Biết đâu trong đc mà nh,

Hoa xuân mt tuyết, d nh cy ai !

 

Nghi v đóng hai bên đưng,

Nga anh đi trưc, võng nàng theo sau.

K chiêng ngưi trng đua nhau,

Tiếng khoan tiếng nhp, tiếng mau dp dàng.

Vinh quy đưc rưc v làng,

Trâu bò ta ng đ mang tế thn.

Đ cho by huyn nhân dân,

No say đưc hi hoàng ân t rày.

Căn duyên sáng t trăm năm,

Bây gi mình đi nm phòng không.

 

T ngày r thuý, chia oanh,

c Tri còn đó, sao đành ph nhau.

Chàng ơi! Chng thy chàng sang,

Bây gi ch “liu” nét ngang mt ri!

 

Anh v B Đch, Giếng Vuông,

No cơm, m chiếu, luông tung b em.

 

V chng như bát nưc đy,

Trách ai nghiêng đ đ su tây cho mình.

 

Ch đ lên đá lâu phai,

Đêm nm nghĩ li coi ai bc tình.

 

Bi anh bc nhiu b,

Cho nên cá mi b v vc sâu.

 

Chim kêu ríu rít vưn dâu,

Bc tình chi hi bn, đ ch su cho em.

 

Chim kêu vưn thu lâm lu thêm bun,

Anh đi làm th, luông tung b em.

 

Giơ tay ngt ngn ci xanh,

Hi ni mi biết rng anh bc tình.

 

Duyên kia chưa thm đã phai,

Chưa khâu đã rách, trách ai bc tình.

 

Chng ưa dưa khú, bu già,

Trưc còn đm thm, sau ra nht nhùng.

 

Ngó lên nguyt ln sao dày,

My li ph bc ai bày cho anh?

Ngó lên nguyt ln sao thưa,

Dt tình ti bn, em chưa tiếng gì.

 

c trong thì bún mi trong,

Tình anh bc vì lòng anh đen.

 

Qua cu mt trăm cái nhp,

Em không theo kp, kêu b hi chàng!

Cái điu [đo] tào khang sao chàng vi dt?

Đêm nm nghĩ tc, git lu tuôn rơi.

Nhón chân lên, kêu b tri ơi!

Ai bày mưu cho bn, bn dt nơi ân tình.

 

Trách ai hết giy b bìa,

Khi thương thương vi, khi lìa lìa xa.

 

Hi nào nhn xung, nhn lên,

Bây gi em đng mt bên, anh không nhìn.

 

Trách ai trng chui dưi bàu,

Trái ăn, lá rc, b tàu xác xơ.

 

Coi v già như chó nm nhà gác.

 

Chàng ơi! Ph thiếp làm chi,

Thiếp như cơm ngui đ khi đói lòng.

 

Trách con bươm bưm khôn ngoan,

Hoa tươi bưm đu, hoa tàn bưm bay.

 

Khá khen con bưm khôn ngoan,

Hoa tươi bưm đu, hoa tàn bưm bay.

 

M cha con bưm khôn ngoan,

Hoa thơm bưm đu, hoa tàn bưm bay.

 

ng rng trn thu, trn chung,

Không hay như pháo n đùng ngang lưng.

 

Khi xưa cu lu trăm đàng,

Đưc ri thì li phũ phàng làm ngơ.

 

Gái thương chng đương đông bui ch,

Trai thương v nng quái chiu hôm.

 

Đêm qua: đêm lnh, đêm lùng,

Đêm đp áo ngn, đêm chung áo dài.

Bây gi chàng đã nghe ai,

Áo ngn chng đp, áo dài không chung.

Bây gi s đã nht nhùng,

Gim thanh đ bin, my thùng cho chua.

 

Xưa kia anh bng, anh beo,

Tay bưng bát thuc, tay đèo múi chanh.

Bây gi anh mnh, anh lành,

Anh mê nhan sc, anh tình phi.

 

Nào khi anh bng, anh beo,

Tay ct chén thuc, tay đèo múi chanh.

Bây gi anh khi, anh lành,

Anh mê nhan sc, anh tình ph tôi.

 

Nào khi anh m anh đau,

Tay bưng chén thuc vã đu cho anh.

Bây gi anh mnh, anh lành,

Anh tham chn khác, anh đành b em.

 

Ho h, ho bì, nan tri ho ct,

Tri nhơn, tri din, bt tri tâm.

Ôi thôi ri, thiếp đã l lm,

Chàng đà bc nghĩa, thiếp ôm cm mn chi!

 

Lý vng Phu

 

M thương con mòn mi đôi mt,

Thiếp nh chàng rut tht héo hon.

Ơi chàng ơi !

Chi mà t t ra chàng!

Chi mà bc bc lm chàng!

Ph tình phàng duyên chi my.

Thiếp trông chàng mà chng thy chàng đâu !

Ơi ngưi tình nhơn ơi !

 

Ca

 

Ph tình ơ phàng ơ duyên chi my hơ,

Thiếp trông chàng, nay thiếp ơ trông ơ chàng mà chng thy ơ chàng ơ đâu !

Ơi ngưi ơ tình nhơn ơi, a chi mà t, t lm ơ chàng ơ.

Chi mà bc, bc lm n.

Ví du tình đã ph phàng,

            Xin đưa thiếp xung đò ngang thiếp v.

 

Thiếp toan bng bế con sang,

Thy chàng bc bo, thiếp mang con v.

 

Phi chi lên đưc trên tri,

n gươm Hoàng Đế giết ngưi bc ân.

 

V chng như bát nưc đy,

Trách ai nghiêng đ đ su tây cho mình.

Ngày hôm phi chu tht tình,

By lâu nay rt ung công trình xung lên.

Phin anh không vn ch hai bên,

Yêu mi b cũ mi khiến nên phân lìa.

 

Đưc bn b bè,

Đưc trâu vi vã chê bê khó cày.

 

Có mi ni cũ.

 

Có mi thì ni cũ ra,

Mi trong nhà, cũ ngoài sân.

 

Mi chung, cũ vong.

 

Có cam, ph quýt.

 

Có khế, ế chanh.

 

Có lê, quên lu; có trăng, quên đèn.

 

Có trăng, ph đèn.

 

Có trăng, tình ph lng đèn.

 

Có trăng thì ph lng đèn,

Ba mươi, mng mt khôn tìm ly trăng !

 

Có hoa sói, tình ph hoa ngâu.

 

Có bát s, tình ph bát đàn,

Nâng niu bát s có ngày v tan.

 

Chơi trăng, quên đèn.

 

Trách ai đưc miếu, ph nghè [loi miếu nh hơn].

Đưc chiêng, ph trng; đưc bè, ph nan.

 

Ai mà ph nghĩa quên công,

Thì đeo trăm cánh hoa hng chng thơm.

 

Trách ai lòng d đi thay,

Hng này đ thi, cm này đ thiu.

 

Trách mình, chng trách ai đâu,

Trách con tm bc nghĩa b nương dâu không nhìn.

 

Trách anh sao bc nghĩa, vô nghì,

Bây gi có đôi, có bn, không nói gì vi em.

 

Trách ngưi mau lt, mau phai,

Chng thương v yếu, chng hoài con thơ.

 

Bên đây sông, em bc cái cu năm mươi tm ván,

Bên kia sông, em lp cái quán năm by tng thương.

Cái quán năm by tng thương

Là đ ngưi thương em đi buôn bán.

Cái cu năm mươi tm ván

Là đ ngưi thương em đi.

Trách anh sao bc nghĩa vô nghì

Bây gi có đôi bn không tiếng gì vi em.

 

Anh đng thy cá ph canh,

Thy toà nhà ngói, ph tranh rng già.

 

Thân thiếp như cánh hoa đào,

Đang tươi, đang tt, thiếp trao cho chàng.

Bây gi nhu ra, hoa tàn,

n xuân nó kém, sao chàng li chê?

Chàng cho đôi ch thiếp v,

Du chàng năm thiếp, mưi thê, mc chàng.

Lm quân quan, nhn nhà hàng,

Ln nơi lch s, hi chàng, chàng ơi!

Chàng ngi, chàng nghĩ mà coi,

Sao chàng chng nghĩ nhng hi ngày xưa.

Nào khi c bc chàng thua,

Nào qun, nào áo, thiếp mua cho chàng.

Nào khi công n nhà hàng,

Thiếp tháo nhn bc nhn vàng trao cho.

Nào khi trai gái nhà trò,

Mt mình thân thiếp, chàng vò my phen.

Bây gi chàng ăn ra d bc đen,

Có bóng trăng, tình ph bóng đèn thong qua.

Chàng t, thiếp cũng xin thôi,

B h tát cn, ai hôi mc lòng.

 

Có trăng tình ph bóng đèn,

Ba mươi mng mt, khôn tìm thy trăng.

Có lá lt, ph xương sông,

Có chùa bên Bc, miếu Đông đ tàn.

 

Bc tình chi lm hi chim,

B cây khô héo, đi tìm cành xanh.

Nghe li ai sm d, chiu dành,

Ngãi nhơn sao n bn tình b ta.

 

Bc tình chi lm hi chim,

B nhành lê khô héo đi tìm nhành xanh.

Bn ham nơi k d ngưi dành,

Cho nên bn li b đành duyên ta.

 

Có lá lt, tình ph xương xông,

Có chùa lên Bc, miếu bên Đông đ tàn.

Trách duyên, trách s l làng,

Cm gương, gương ti; cm vàng, vàng phai.

Trách ai tham phú, ph bn,

Tham xa mà b nghĩa gn thu xưa.

Trách ngưi quân t bc tình,

Chơi hoa ri li b cành bán rao.

 

Đng lòng này, anh say lòng khác,

Đng ngãi đó, anh b ngãi đây.

n hay không nên, em cũng chn này,

Đ xem con hc múa, con rng xoay thế nào.

 

Thôi thôi đng ơn, đng ngãi,

Thôi thôi đng phi đng không,

Đng v, đng chng, đng gì hết thy.

Anh có i ri, rúng ry duyên em.

 

Trách ai tham đó b đăng,

Thy lê quên lu, thy trăng quên đèn.

 

Xin đng tham đó, b đăng,

Quên đèn vì bi ánh trăng.

Sao anh lơi mi xích thng, b anh.

 

Có bc anh tình ph tin,

Có nhân có ngãi anh quên em ri.

 

Có bc thi tình ph tin,

Có nhân ngãi mi, anh quên tôi ri.

 

Có v mà ph lòng sung,

Có chùa bên bc, b miếu bên đông ti tàn.

 

Có v mà ph lòng sung,

Mình v chn cũ vn vương nơi nào?

 

Xin đng thy quế, ph hương,

Quế già quế ri, hương trưng thơm xa.

 

Tham đó, b đăng.

 

Tham ván, bán thuyn.

 

Tham vàng, b ngãi, anh ơi!

Vàng thì ăn hết, ngãi tôi hãy còn.

 

Có on anh tình ph xôi,

Có cam ph quýt, có ngưi ph ta.

Có quán tình, ph cây đa,

Ba năm quán đ, cây đa hãy còn.

Có mc anh tình ph son,

Có k đp dòn, anh ph nhân duyên.

Có bc, anh tình ph tin,

Có nhân ngãi mi, anh quên em ri.

 

Trăng lên va ti mái hiên,

Thiếp thm, chàng phin, có nh hay quên ?

Làm ngưi, ph bc sao nên,

Trông xung thn đt, trông lên thn tri.

 

Ngó lên cu Trưng Tin, cu Trưng Tin sáu vài mưi hai nhp.

Ngó lên tháp Thiên M, tháp Thiên M by tng.

Anh xa em hay trng phú khinh bn,

My câu lương duyên em còn ghi tc, chín mưi phn di anh.

 

Có trăng, anh ph bóng đèn,

Đưc nơi sang trng, li nguyn quên ngay.

 

Th phú khinh bn

 

Có vàng, quên thau.

 

Đưc voi to, trâu bò chng k.

 

Cây cao b gió khó trèo,

Mình thy đây vn bĩ, lâm nghèo, mình xa.

 

Đng gn bên anh đôi chui lên màu,

Trách lòng ngưi nghĩa ham giàu b em.

 

Tham giàu ph khó ai khen,

Gi như con châu chu rng mt bóng đèn bay vô.

 

Trách ai tham quý ph bn,

Tham xa mà b nghĩa gn thua.

 

Tham giàu, ph khó,

Tham sang, ph bn.

 

Tiếc công đóng giá ch gàu,

Đó đà ph khó tham giàu thì thôi.

 

Giàu sang nhiu k đến nhà,

Khó khăn đến phi rut rà xa nhau.

 

Anh em thm tht là hin,

Bi mt đng tin làm mt lòng nhau.

 

Tham thanh chung l tham thanh,

Chê đây quán nát lu tranh không ngi.

 

Có bát s tình ph bát đàn,

Nâng niu bát s v tan có ngày.

 

Gm thay thi bui Tây, Tàu,

B đưng trung nghĩa, ham cu li danh.

 

Áo nâu, king bc sáng loà,

Làm cho anh b v nhà anh theo.

 

Thiếp xa chàng bơ ngơ, báo ngáo,

Chàng xa thiếp như b nút vàng tra áo mình sô.

Chàng tham giàu, tham có nơi mô,

Ph phàng duyên thiếp, đ hô cho Tri.

 

Thiếp xa chàng võ vàng da tóc,

Trách ngưi quân t ngm ngc vô tâm.

Bi vì ai tham nơi tin bc, nh gánh tình thâm.

B duyên em lơ lng, khó cm, l buông.

 

Hon nn tương cu,

Sinh t bt li.

Bây gi đng ch vinh quy,

Ham nơi quyn quý, nghĩ gì ti em.

 

Bun t trong d bun ra,

Bun anh bc, bun cha m nghèo.

 

Xung đm ngt lá sen xanh,

Thy chim loan phưng đ cành xoan dâu.

Ngưi ơi, tr li xơi tru,

Ham nơi phú quý, b nhau sao đành!

 

Đêm qua dn dp mưa mau,

Gió rung cành ngc cho đau lá vàng.

Trách chàng ph ngãi tham vàng,

Ngô đng n đ phưng hoàng ngn ngơ.

Biết nhau t by đến gi,

Đã cho bưm đu thì cha sâu ra.

 

Tham vàng, b ngãi, chàng ơi!

Vàng ăn cũng hết, ngãi tôi vn còn.

 

Tham vàng b đng gch đy,

Vàng thì ăn hết, gch xây nên thành.

 

Bn cư náo th vô nhân đáo,

Phú ti lâm sơn hu vin thân.

By lâu nay em không biu, anh cũng li gn,

Bây gi em sa cơ tht vn, em biu my ln, anh cũng không vô.

 

Anh đng thy cá ph canh,

Thy toà nhà ngói, ph tranh rng già.

 

Tay bưng dĩa mui, chén tương,

Tương chua, mui chát, nh thương nghĩa chàng.

Bn có gp nơi nhà ngói, nhà sàn,

Nh hi áo rách lang thang chưa t?

Bn có gp hàng la ph phê,

Nh hi áo rách xưa tê không chàng?

Ăn tiêu nh ti múi hành,

Bn có ăn nem gà, ch vt, cũng nh rau canh thuo.

 

Tham giàu, ph nghĩa, ai khen,

Như con châu chu thy đèn nhy vô.

 

Tham vàng ph nghĩa, ai ơi!

Vàng ri tiêu hết, nghĩa đi còn nguyên.

 

Anh chê em khó, lui v ly đó giàu sang,

My lâu ni đã làm nên đn bc non vàng nào chưa?

 

    5 Số lượng những câu ca dao, tục ngữ nói về sự phụ bạc của người đàn bà trong tình yêu:

 

Em nói với anh

Như rựa chém xuống đất,

Như Phật chất vào lòng,

Hoạn nạn tương cứu,

Sanh tử bất ly.

Bây giờ đặng chữ vu quy,

Em đặng nơi quyn quý,

Em nghĩ gì tới anh!

 

Xưa kia nói nói thề thề,

Bây giờ bẻ khoá, trao chìa cho ai?

Bây giờ nàng đã nghe ai,

Gặp anh ghé nón, chm vai, chẳng chào!

 

Đồng tiền Vạn Lịch thích bn chữ vàng,

ng anh dan díu với nàng bấy lâu.

Bây giờ nàng lấy chồng đâu,

Để anh giúp đỡ trăm cau nghìn vàng.

m trăm anh đốt cho nàng,

Còn năm trăm nửa giải oan lời thề.

Xưa kia nói nói thề thề,

Bây giờ bẻ khoá trao chìa cho ai?

Bây giờ nàng đã nghe ai,

Gặp anh ghé nón, chạm vai không chào!

 

Chim chuyền bụi ớt,

Rớt xuống bụi cà,

Hồi nào gắn bó với ta,

Bây giờ bội nghĩa ra đi lấy chồng.

 

Nào khi gánh nặng anh chờ,

Mỏi vai anh đỡ, bây giờ nghe ai!

 

Cầu Ô Thước trăm năm giữ vẹn,

Sông Ngân Hà giữ trọn đừng phai.

Sợ em ham chốn tiền tài,

Dứt đường nhân ngãi lâu dài bỏ anh.

Trồng chanh đắp nm cho chanh.

 

Ngọn gió phất phơ, ngọn cỏ phơ phất,

Nồi đồng sôi, nồi đất cũng sôi.

Anh tới đâu, khôn đứng, lỡ ngồi,

Băn khoăn trong dạ, bồi hồi từng cơn.

Trách ai giọng quyển, giọng đờn,

Làm cho xa cách đã hơn mấy chiều.

Tội tâm tình lắm đó, người yêu!

Người yêu nên nghĩ lại, đã mấy chiều anh không ăn.

Hồi nào em nỉ nỉ, năn năn,

Anh bỏ công, bỏ việc, quên khăn vì nàng.

Sao giem cắt gánh giữa đàng,

Làm cho hai ngã ngỡ ngàng lương duyên.

Khuyên em giữ trọn lời nguyền,

Trước sao sau vậy, đừng để phin cho anh.

Ngọn gió phất phơ, ngọn cỏ phơ phất,

Nồi đồng sôi, nồi đất cũng sôi.

Phận anh, mẹ goá con côi,

Chỗ ăn không có, chỗ ngồi cũng không.

Nhà thì đi đụng đòn dông,

Đêm nằm dưới đất, trơ không chiếu giường.

Liệu bề thương đặng thì thương,

Đừng trao gánh nặng giữa đường tội anh.

 

Bậu đừng tham đó, bỏ đăng,

Chơi lê, quên lựu; chơi trăng, quên đèn.

 

Mình đng đng cá quên nơm,

Đôi ta gá nghĩa danh thơm đi.

Cóc nghiến răng còn đng lòng Tri,

Sao mình chng tưng my li tôi than.

Đn tranh dây xế, dây xang,

Anh còn thương bn, bn khoan ly chng.

 

Ngọn lan trắng: ngn vắn, ngọn dài,

Rau tần ô : ngã dọc, ngã ngang.

Trái dưa gang: sọc đen, sọc trắng,

Ngọn rau đắng: trong trắng, ngoài xanh.

Chim quyên uốn lưỡi trên cành,

Bởi em ở bạc, ông Trời nào để em.

 

Có bạc, em tình phụ tiền,

Có nhân ngãi mới, em quên anh ri.

Có oản, em tình phụ xôi,

Có cam, phụ quýt, có người phta.

 

Có chả, em tình phụ xôi,

Có cam phụ quýt, có người phta.

Có quán tình, phụ cây đa.

Ba năm quán đổ, cây đa vẫn còn.

Có mực, em tình phụ son,

Có kẻ đẹp giòn, em phu nhân duyên.

Có bạc, em tình phụ tiền,

Có nhân ngãi mới, quên người tình xưa!

 

Dứt dây nên gỗ mới chìm,

Bởi em ở bạc trước, xin đừng trách nhau.

 

Tiền tài như phấn thổ,

Nhân nghĩa tựa thiên kim.

Đứt dây nên gỗ mới chìm,

Bởi em ở bạc nên anh phải tìm nơi xa.

 

Tiền là gạch, ngãi là vàng.

 

Em đừng nói tốt như bột hunh tinh,

Hay đâu em bậu bạc tình lắm thay!

Trồng tre cho biết thứ tre,

Thứ tre lộc ngộc, thứ tre là ngà.

Trồng cà cho biết thứ cà,

Thứ cà tim tím, thứ cà xanh xanh.

Trồng chanh cho biết thứ chanh,

Thứ chanh ăn quả, thứ chanh gội đầu.

Trồng dâu cho biết thứ dâu,

Thứ dâu ăn quả, thứ dâu chăn tằm.

Một nong tằm là năm nong kén,

Một nong kén là chín nén tơ.

ng anh năm đợi tháng chờ,

Sao em dt chỉ lìa tơ cho đành.

 

Đẹp chi cái áo vải sồng,

Đẹp chi con gái lộn chồng mà thương.

 

Kẻ chồng còn đó trơ trơ,

Cùng người khác đã đợi chờ tình chung.

Kẻ thời mới khuất mặt chồng,

Chưa xanh ngn cỏ, cải dong, biến nghì.

 

    6 Số lượng những câu ca dao, tục ngữ nói về sự chung thuỷ và ước muốn chung thuỷ:

Lìa cây, lìa ci, ai n lìa hoa,

Lìa ngưi bi bc ch đôi ta đng lìa.

 

Thương nhau, ct tóc mà th,

Khó nghèo cũng chu, ch h ph nhau.

Mình có thương, mình cht tóc mình th,

Ch tri, vch đt, ch h b nhau.

 

Li giao ngôn đá nát vàng phai,

Dn em đng nh d thương ai bao gi.

 

Tôi vi mình nguyn th gia tri,

Gi đng sanh t ghi li ch quên.

 

Đêm hè gió mát trăng thanh,

Em ngi ch lt cho anh chp thng.

Lt chng mng sao thng đưc tt,

Duyên đôi ta đã trót cùng nhau,

Trăm năm th nhng bc đu,

Ch ham phú quý, đi cu trăng hoa.

 

Trăng kia khi khuyết, khi tròn,

Li th bin cn, non mòn, ch sai.

 

Nhm cơn gió mát trăng thanh,

Hai đa ta van vái cao xanh chng cùng:

Trưc sau hai ch th chung,

Gii đng nm cht ch vi đng lt phai.

 

Bin cn, li nguyn không cn,

Núi l mòn, nghĩa bn không quên.

Đưng mòn sáng xung chiu lên,

Dn ai hãy nh đng quên nghĩa tình.

 

Sông cn, bin cn, li nguyn không cn,

Núi l mòn, nghĩa bn không quên.

Đưng mòn sáng xung chiu lên,

Dn ai hãy nh đng quên nghĩa tình.

 

Đêm khuya trăng t gió thanh,

T b vng lng cùng anh da k.

Cùng nhau ct mt tiếng th:

Sơn cùng thu tn ch h sa tâm,

Nguyn cùng nhau hai ch st cm.

 

Hai ta như trái đu quyên,

Dù sinh dù t cũng nguyn có nhau.

Trăm năm tc d ghi li,

Du mà bin cn, non di đng quên.

 

Căn duyên này cũng bi hoá công,

Ông tơ đã buc ch hng hôm nay.

Du mà chng đưc sum vy,

Gp mình than vãn cũng đ khuây chút tình.

Ôm nhau th nguyn ba sinh,

Ai mà bi nghĩa thn linh chng nguyn.

 

Li th chng có c non,

ng tan ngc nát vn còn thương nhau.

 

Nguyn cùng nhau, đt chín, tri mưi,

Trăm năm không b nghĩa ngưi c tri.

 

Tri cao b rng mênh mông,

sao cho trn tm tình phu thê,

Trót đà ngc ưc vàng th,

Du rng cách tr sơn khê cũng liu.

V chng đu gi má k,

Làm sao mà b mà v cho đang.

H v chn li đá ngang,

V sao cho đt cho đang mà v.

Ci than lem luc vi tình,

Ghi li vàng đá, xin mình ch quên.

 

R nhau lên núi đt than,

Anh đi Tam hip, em mang nón trình.

Ci than nhem nhuc vi tình,

Ghi li vàng đá, đôi đa mình ch quên.

 

Tháp tri nng sương, cau nương st đá,

Du ngưi thiên h, tiếng ng, li nghiêng.

Cao thâm đã chng lòng nguyn,

Còn cu, còn tháp, còn duyên đôi đa mình.

Non sông nng gánh chung tình.

 

Ai mà li li nguyn,

Xung ghe, ghe úp; xung thuyn, thuyn trôi.

 

Tháp kia còn đng đ đôi,

Cu kia đ cp hung chi tôi vi mình.

Tháp tri nng sương, cu nương st đá,

Du ngưi thiên h tiếng ngã li nghiêng.

Cao thâm đã chng lòng nguyn,

Còn cu, còn tháp, còn duyên đôi đa mình.

Non sông nng gánh chung tình.

 

sao cho vn cho toàn,

Giao ngôn ch ph, nghĩa vàng ch vong.

 

Th nguyn sau trưc nht ngôn:

Sng nm chung gi, chết chôn chung m.

 

Trăm năm ghi tc ch đng,

Dù ai thêu phng, v rng, mc ai.

 

Bao gi cn lch Đng Nai,

Nát chùa Thiên M mi phai li nguyn.

 

Bao gi cn nưc Đng Nai,

Nát chùa Thiên M mi sai li nguyn.

 

Tôi v th trưc miếu ông,

Sng nm mt chiếu, chết chung mt m.

 

Tôi vi mình th trưc miếu ông,

Sng nm mt chiếu, chết chung mt m.

 

Thương nhau tc mt ch tình,

Trăm năm th quyết bn, mình có nhau.

 

Nguyn cùng nhau đt chín, tri mưi,

Trăm năm không b nghĩa ngưi c tri.

 

Chng nào cho sóng bnh,

Cù lao b bin, em mi đành b anh.

Sóng xao, mình vt ưt lông,

Rùa kêu, đá ni, thiếp không b chàng.

 

Thu chung em gi trn li,

Chết đi thì chu, lìa đôi không lìa.

 

Chim khôn kêu tiếng rnh rang,

Ngưi khôn nói tiếng du dàng d nghe.

Bóng trăng ngã ln bóng tre,

Chàng ơi! Đng li mà nghe em th.

n đào, vưn lu, vưn lê,

Con ong kia bt nhu, con bưm kia ra ngoài.

Chàng v nghĩ li mà coi,

Tâm tình em , gương soi nào bng!

 

Tri cao, đt rng, em vng li nguyn,

B anh ơi!

Đt tri còn đó, em gi tuyn th chung.

 

Mt li th, không duyên thi n,

Hai li th, không v thi chng.

Ba li th, khai núi lp sông,

Em quyết theo anh cho trn, kèo ung công anh ch.

 

Mt miếng tru, năm ba li dn,

Mt chén rưu năm by li giao.

Anh ch nghe ai sóng b ba đào,

Em đây gi nim tiết hnh, anh ch lãng sao em bun.

 

Li em nói ra bng ba li th tht,

Như đinh đóng ct,

Như rìu ct vào cây.

Anh đng ngi gió, e mây,

ng cao ngt núi sao tày nghĩa nhân.

 

Nói ra, d gi ly li,

nh đênh mt bin chân tri qun bao.

 

Ci than nhem nhuc vi tình,

Ghi li vàng đá, xin mình ch quên.

Chng nào mui ngt chanh thanh,

Em đây mi dám b anh ly chng.

Đàn tranh sánh vi đàn cm,

Mt đây, mt đy, đáng trăm lng vàng.

Còn đang tc đá ghi vàng,

Ngô đng n b phưng hoàng ngn ngơ.

My năm em cũng xin ch,

Cm bng tóc bc như tơ cũng đành.

 

Mt d, mt lòng.

 

            Thu chung như nht.

 

Thuyn di  nhưng bến chng di.

 

Dù cho cn nưc Thu Bn,

Hi Vân hoá cát, bin đông thành đèo.

Dù cho cay đng trăm chiu,

ng không lay đưc tình keo nghĩa dày.

Dù cho…cho đến bao gi,

Lòng đây, d đy vn trơ như đng.

 

Đêm đêm tưng dng ngân hà,

Bóng sao tinh đu đã ba năm tròn.

Đá mòn nhưng d chng mòn,

Tào khê nưc chy, lòng còn trơ trơ.

 

R nhau xung b mò cua,

Đem v nu qu mơ chua trên rng.

Em ơi! Chua ngt đã tng,

Non xanh, nưc bc, ta đng quên nhau.

 

Thuyn ai lơ lng bên sông,

Hay thuyn chú lái ch chng tôi chăng.

Ngày ngày ra đng b sông,

Hi thăm chú lái nào chng tôi đâu?

Chng em còn sông ngâu,

Buôn chè Mnh Ho năm sau mi v.

 

Bin sâu cá li bit tăm,

Du ch, du đi, trăm năm cũng ch.

Sông sâu cá lưn l đ,

Du trông, du đi, quyết ch trăm năm.

 

Chng nào núi Bt hết cây,

Li Giang hết nưc, d này hết thương.

Sông cách, bin cách, lòng ta khôn cách,

Đá l non mòn, nghĩa bn không quên.

 

Trăm năm ai ch b ai,

Ch thêu nên gm, st mài thành kim.

Trăm năm lòng gn, d ghi,

Du ai đem bc đi chì ng không.

 

Trăm năm lòng gn, d ghi,

Du ai đem bc đi chì vn không.

Mui mn ba năm, mui hãy còn mn,

Gng cay chín tháng, gng hãy còn cay.

Đo v chng, đng có đi thay,

Làm nên danh vng, hay ri ăn mày vn theo.

 

Đo cang thưng khó lm bn ơi!

Chng d như ong bưm, đu ri li bay.

Đo cang thưng khá d đi thay,

Du làm nên võng giá, ri ăn mày cũng c theo nhau.

 

Gương không có thu gương m,

Thuyn không có lái, lng lơ gia dòng.

Mong sao nghĩa thu tình chung,

Cho thuyn cp bến, gương trong ngàn đi.

 

Trăm năm k mt ngưi còn,

Gió a gi trn lòng son đi.

 

Trăm năm lòng gn, d ghi,

Du ai thay cúc, đi khuy cũng đng.

Trăm năm tc mt ch đng,

Du ai thêu phng, v rng mc ai.

 

Trăm năm ý quyết mt lòng,

Dù ai thêu phng v rng mc ai.

Du cho đá nát vàng phai,

Trăm năm duyên n chng sai chút nào.

 

Trăm năm ưc hn chung tình,

Trên tri dưi đt ch mình vi ta.

 

Vàng ròng vào la chng phai,

Búa rìu sm sét, không phai ân tình.

 

Ai làm cho đó xa đây,

Cho chim chèo bo xa cây măng vòi.

Anh ơi nghĩ li mà coi,

Tm lòng em gương soi nào bng.

-Em đng than ngn th dài,

Nghĩa em anh gio phai tc lòng.

Đôi ta đã tc ch đng,

T sinh, sinh t, mt lòng có nhau.

 

Đã rng là nghĩa v chng,

Du cho nghiêng núi, cn sông, chng di.

 

V chng nghĩa nng, tình sâu,

Thương cho đến thu bc đu vn thương.

 

V chng là nghĩa phu thê,

Tay p má k, sinh t có nhau.

 

i nào chí quyết mt nơi,

Làm ngưi nay đi mai di sao nên.

 

Tay cm đĩa mui sáng rau,

Thu chung như nht, sang giàu mc ai.

 

Dù ai lp bin, di non,

Lòng ta vn gi st son cùng ngưi.

 

Chín tháng cũng đi, mưi năm cũng ch.

 

Dù cho núi l non mòn,

Con tm đến thác vn còn vương tơ.

 

Đói no mt v, mt chng.

 

Đói no có v có chng,

Chia niêu s đu, đau lòng nát gan.

 

Đưng dài nga chy bit tăm,

Ngưi thương có nghĩa, trăm năm cũng ch.

 

Đưng lên x Lng bao xa,

Cách mt trái núi vi ba quãng đng.

Ai ơi, đng li mà trông,

Kìa núi Thành Lng, kìa sông Tam c.

Anh ch thy em lm bn mà ng,

Bng em vn trng như t giy phong.

 

Anh đi đng y xa xa,

Đ em ôm bóng trăng tà năm canh.

c non mt gánh chung tình,

Nh ai, ai có nh mình hay chăng?

 

Vng Phu thuc dãy Núi Bà,

ng sơn cht ngt gi là Hòn Ông.

Phi chi đây v, đó chng,

Gánh tương tư đ nng lòng nưc non.

 

Ra v lòng li dn lòng,

Chanh chua ch ph, ngt bòng ch ham.

 

Yêu nhau Tâm trí hao mòn,

Yêu nhau đến thác vn còn yêu nhau.

 

Đôi ta như lúa phai màu,

Đp duyên thì ly, tham giàu làm chi!

Đôi ta đt làm thng,

Trăm chp ngàn ni, xin đng quên nhau.

 

Du mà tri đt phân chia,

Đôi ta như khoá vi chìa đng rơi.

Xa mình, th chng ra hơi,

Chng Nam, v Bc, tri ơi là tri.

Đưa tay phân chng vi tri,

 

Đôi ta như khoá vi chìa,

Trn nim chung thu, đng lìa mi hay.

 

Dãy dc toà ngang, giàu sang có s,

Kim Long, Nam Ph, nưc đ v Sình.

Như đôi đa mình, chút nghĩa ba sinh,

Có làm răng đi na, chúng mình không b nhau!

 

Ngưi thương có nghĩa, trăm năm cũng v.

 

Hai tay bưng bát nưc đy,

Nâng lên đng trc, đ xung đng trin.

Hai ta như trái đu quyên,

Nht sanh, nhì t cũng nguyn có nhau.

 

Mm cua chm vi đt vng,

H xa mc h, ta đng b nhau.

 

Biết nhau t thu buôn thng,

Trăm chp, nghìn ni, xin đng b nhau.

 

Mui ba năm còn mn,

Gng chín tháng còn cay.

Đo can thưng ch đi, đng thay,

Du làm nên danh vng hay ri ăn mày, ta vn thương nhau.

 

Mui mn ba năm, mui hãy còn mn,

Gng cay chín tháng, gng hãy còn cay.

Đo nghĩa cang thưng ch đi, đng thay.

Du có làm nên danh vng, hay ri có ăn mày, ta cũng theo nhau.

Theo nhau cho trn đo Tri,

Du rng không chiếu, tri tơi mà nm.

 

cho chung thu vn toàn,

Lên non, lên dõi; xung thuyn, xung theo.

 

Ai v ai mc ai,

Ta như du đưm thp hoài năm canh.

 

Mong sao nghĩa thu tình chung,

Cho thuyn cp bến, gương trong nghìn đi.

 

Tay nâng chén mui, đĩa gng,

Gng cay, mui mn, xin đng b nhau.

 

Tay nâng chén mui, đĩa gng,

Gng cay, mui mn, xin đng quên nhau.

 

Núi Mu Sơn cao bao nhiêu trưng,

Sông L Thu sâu by nhiêu tm.

Dng thuyn đi bn tri âm,

Non mòn bin cn, quyết không phai lòng.

 

V chng chăn chiếu chng ri,

Bán buôn là nghĩa đi vi nhau.

 

V chng đng tch đng sàng,

Đng sinh đng tu mang đng ln.

 

V chng gi xương, gi tht.

 

V chng là nghĩa già đi,

Ai ơi! Ch nghĩ nhng li thit hơn.

 

Đi qun đi áo thi nay,

Đi chng, đi v xưa nay chng lành.

 

Đôi ta như áo vi màu,

Trăm git, nghìn gi, dãi du không phai.

 

Du chàng năm by mt con,

Thiếp đôi ba la vn còn nh nhau.

 

Tri cao b rng thinh thinh,

sao cho trn chút tình phu thê.

 

Yêu nhau rut héo, xương mòn,

Yêu nhau đến thác vn còn yêu nhau.

 

Yêu nhau t thu má hng,

Đến khi má tóp, lưng còng, vn yêu.

 

ng dài cá li bit tăm,

Phi duyên chng v, ngàn năm cũng ch.

Sông sâu cá li vào b,

Phi duyên thì ly, đi ch nhau chi.

 

Sông sâu cá li mt tăm,

Chín tháng cũng đi, mưi năm cũng ch.

 

Sông dài cá li bit tăm,

Phi duyên chng v ngàn năm cũng ch.

 

Ai v ai mc ai,

Ta như du đưm thp hoài năm canh.

 

Trăm năm ai ch b ai!

Ch thêu nên gm, st mài nên kim.

 

Trăng tròn ch có đêm rm,

Tình ta tháng tháng, năm năm vn còn.

 

i trai ct ging đêm hè,

Tình ta trăng gió nghiêng vc non.

Sông sâu nưc chy đá mòn,

Lòng ta sau trưc st son không ri.

 

Mong sao anh biến ra tm,

Em biến ra nng, ta nm chung chơi.

Khi nào cho hp hai hơi,

Nghiêng tai nói nh đôi li thu chung.

 

Gái goá chng, phòng không trc tiết,

Trai goá v, mãi miết ngoài đưng.

 

Chng ta áo rách ta thương.

 

Chng ta áo rách ta thương,

Chng ngưi áo gm xông hương, mc ngưi.

 

Chng em áo rách em thương,

Chng ngưi áo gm xông hương, mc ngưi.

 

Thương ai bng ni thương con,

Nh ai bng ni gái son nh chng.

Không thiêng cũng th bt nhà,

Du khôn, du di cũng là chng em.

Không thiêng cũng th bt nhà,

Du khôn, du di cũng là chng em.

 

Ngu si cũng th chng ta,

Du rng khôn khéo cũng ra chng ngưi.

 

Xu xa cũng th chng ta,

Dù cho tt đp cũng ra chng ngưi.

 

Gi lòng bn cht vi chng,

Dù ai thêu phưng, v rng, mc ai.

 

Trăm năm gi vn ch tòng,

Sng sao thác vy, mt lòng mà thôi.

 

Trăm năm lòng gn, d ghi,

Du ai đem bc đi chì mc ai.

 

Ví du cha đánh, m treo,

Đt dây, té xung, em theo đến cùng.

 

Xa cây, xa ci, chng vi xa cành,

Thác vong cam chu, sng không đành xa anh.

 

Du ai gieo tiếng ngc, du ai đc li vàng,

Tr trêu khúc phng, khúc hoàng.

Lòng em không ging như nàng Văn Quân.

 

Tàu xúp lê mt, em còn trông đi,

Tàu xúp lê hai, em còn đi, còn ch.

Tàu xúp lê ba, tàu ra bin,

Hai tay em vn song st, nưc mt nh dòng,

Em kêu hi chú tài công ly khăn lông em chm,

Đo v chng ngàn dm, em không quên.

 

Thành Hà Ni năm ca, chàng ơi!

Sông Nhc chy phân đôi mt dòng.

Đôi ta chua ngt đã tng,

Thành cao, sóng mnh, cũng xin đng quên ai.

 

Võng này đan si đay già,

Em đi kén võng đã ba năm chy.

Đôi ta chung m, chung thy,

Đêm trăng chung võng, vơi đy thu chung.

 

Mt mình va ch va đan,

Li lm thì chu, phàn nàn cùng ai.

Võng này đan si đay già,

Em đi kén võng đã ba năm chy.

Đôi ta chung m chung thy,

Đêm trăng chung võng, vơi đy thu chung.

 

Ca Tam Quan nưc cn bày c,

Sa Hunh khô đt, em mi t nghĩa anh.

 

Quế già, quế li càng tt,

Mía già, mía li càng ngon.

Anh ơi! Anh có thương em mà đo nghĩa vuông tròn,

Cách my sông em cũng li, mà my đò em cũng đưa.

 

Tam tùng t đc, nht nh chung,

Du cho mng chu bn cùng,

B anh ơi!

Em t như Tào th th chng chung thân.

 

Mình v, tôi cũng v theo,

Sum vy phu ph, đói nghèo có nhau.

Dù khi đĩa mui, chén rau,

Thu chung ta gi, sang giàu mc ai.

 

Trăm năm không b nghĩa chàng,

Mc ai chn bc, đi vàng mc ai.

 

N vi t, nó là ch ho,

Hoá vi tho, nó là ch hoa.

Ho hoa em gìn gi trong nhà,

Anh ơi!

Đón ngăn ong bưm đ mà đi anh.

 

Trăm năm tưng rách còn th,

L duyên, chu l, quyết ch đi anh.

 

Trưng phu anh x nghĩa vuông tròn,

Ngàn năm lưu lc, d còn thương anh.

 

Ngưi ta thích ly nhiu chng,

Tôi đây ch thích mt ông tht bn.

Tht bn như tưng đng đen,

Trăm năm quyết vi cùng em mt lòng.

 

Chng nào mui ngt, chanh thanh,

Em đây mi lãng quên anh, đi ly chng.

 

Du mà đan gi th sông,

Trôi lên trôi xung, em cũng không b chàng.

Du mà ti bt lên quan,

Tôi em, em chu; ti chàng, em xin.

 

Dù ai gieo tiếng ngc,

Dù ai đc li vàng,

Bông sen hết nhu, bông tàn.

Em đây gi tiết như nàng Nguyt Nga.

 

Mt lòng kết tóc, xe tơ,

Mt nim ch đi, ch ch mt anh.

 

Yêu anh, ct rũ, xương mòn,

Yêu anh đến thác vn còn yêu anh.

 

Ba bn năm, tm tưng rách tôi cũng còn th,

Lòng tôi thương ai biết, d tôi ch ai hay.

 

Anh đng Nha Trang trông sang xóm Bóng,

Ánh trăng l mn sóng lăn tăn.

Gn nhau chưa kp nói năng,

Bây gi sông cách, bin ngăn ngi ngùng!

Bin sâu con cá vy vùng,

Sông sâu không dn dòng đưa thư.

Anh nguyn cùng em bao gi Hòn Ch tư,

Bin Nha Trang cn nưc, anh mi t duyên em.

 

Chng nào bin n xa gành,

Cù lao xa sóng, anh mi đành xa em.

Chng nào bin cn thành ao,

Bc cu chiếc đũa mà trao ân tình.

 

Em ơi! Ta nguyn nhau cùng,

Răng long, tóc bc, ta đng quên nhau.

 

Tri mưa lác đác rung dâu,

Cái nón đi đu, cái thúng cp tay.

c chân xung hái dâu này,

Nuôi tm cho ln mong ngày ươm tơ.

Thương em chút phn ngây thơ,

Lm than đã tri, nng mưa đã tng.

Xa xôi ai có t chng?

Gian nan tân kh, ta đng quên nhau.

 

Tam cang ngũ thưng gi đ vn toàn,

Du cho sang c anh không màng,

Em ơi!

Anh t như Bình-Trng bn vàng chng quên.

 

Tôi còn thương bn, bn ôi!

N nào ngưi nghĩa dt đôi cho đành.

Chng nào cho sóng b gành,

Cù lao b bin, anh đành b em.

 

Chng nào Hòn Ch b tư,

Ca Nha Trang cn nưc, anh mi t nghĩa em.

 

R nhau xung b mò cua,

Đem v nu qu mơ chua trên rng.

Em ơi! Chua ngt đã tng,

Non xanh, nưc bc, ta đng quên nhau.

 

Năm ngoái anh lên ngn sông Ngâu,

Dm sương dãi nng chng tìm đâu bng nàng.

Năm nay anh v, lm bc, nhiu vàng,

Đ anh sm sa thi nàng ly anh.

Ly anh, anh sm sa cho,

Sm ăn, sm mc, sm cho chơi bi.

Khuyên em có by nhiêu li,

Thu chung như nht là ngưi phi nghe.

Mùa đông la la, the the,

Mùa hè bán bc hoa xoè, sm khăn.

Sm gi thì phi sm chăn,

Sm gương, sm lưc, sm ngăn đng tru.

Sm cho em đôi lưc chi đu,

Cái ng đng sáp chi đu cho xinh.

Trên tri có đám mây xanh,

gia mây trng, chung quanh mây vàng.

Ưc gì anh ly đưc nàng,

Hà Ni, Nam Đnh dn đàng đưa dâu.

Tĩnh, Thanh cũng đn tru cau,

Ngh An thi phi thui trâu, m bò.

Hưng Yên qut nươc ho lò,

Thái Bình thi phi giã giò, gói nem.

Ninh Bình ri chiếu, bưng mâm,

Hi Dương vót đũa, Hà Đông đúc ni.

Sơn Tây gánh đá nung vôi,

Bc Kn thi phi thi xôi, nu chè.

Gia Đnh hu điếu, hu xe,

Ph Đình thi phi chém tre, bc cu.

Anh mi mưi tám nưc chư hu,

c Tây, nưc Tàu, anh gi thư sang.

Anh mi hai h nhà Tri,

Ông Sm, ông Sét, đng đu Thiên Lôi.

 

Trên trăng dưi nưc, anh ưc mt li,

Dù trăng m, nưc cn, anh cũng không ri, ph em.

 

            Tào khang chi thê, bất khả hạ đường; bần tiện chi giao, mạc khả vong.

 

 

Categories: Uncategorized

0 Comments

Leave a Reply

Avatar placeholder

Your email address will not be published.